“Veteriner hekimlik sadece hayvan sağlığı ile ilgili değil”

Kocaeli Üniversitesi Deneysel Tıp Araştırma Birimi Sorumlu Yönetici ve Kocaeli Veteriner Hekimler Odası Genel Sekreteri Uzm. Vet. Hekim Cüneyt Özer Kocaeli Üniversitesi İletişim Fakültesi radyosu Radyo Kİ’ de Ebru Zeytun’un sunduğu Güne Bakış programına konuk olarak veteriner hekimlik ve zoonotik hastalıklar hakkında konuştu.

“Salgınla mücadelede veteriner hekimlik ilk sıralarda yer alan meslek grubu”

Uzm. Vet. Hekim Cüneyt Özer, veteriner hekimliği mesleğinin günümüzden yaklaşık 15.000-20.000 yıl öncesine dayanan köklü ve çok yönlü bir meslek olduğunu ifade etti. Hekimlerin, veteriner fakültelerinden 5 yıllık yoğun ve ağır bir eğitimden sonra alınan unvan ile veteriner hekim olduklarını belirten Özer, veteriner hekimlerin 6343 sayılı kanun ile mesleklerini icra ettiklerini dile getirdi.

Veteriner hekimliğin toplumda sadece hayvan sağlığı olarak bilinse de insan ve çevre sağlığı için emek veren bir meslek grubu olduğunu vurgulayan Özer, sağlıklı hayvan, sağlıklı gıda, sağlıklı insan ve sağlıklı toplum ile çevre sağlığı ve biyogüvenlik gibi birçok alanda veteriner hekimlerin çalışmalarını yürüttüğünü ifade etti. Ülkemizi ve tüm dünyayı etkileyen Covid-19 pandemisinin, coronavirüsün neden olduğu zoonoz bir hastalık olduğunu aktaran Özer, veteriner hekimliğin bu hastalıkla mücadelenin başında ilk sırayı alan bir meslek grubu olduğunu dile getirdi.

“İnsan ölümlerinin %20-25’i enfeksiyöz hastalıklardan kaynaklı”

Zoonoz hastalıklar hakkında bilgi veren Özer, “Zoonoz teriminin kökeni Yunanca zoon yani “hayvan” ve nosos yani “hastalık” sözcükleridir. Birleşmesinden zoonoz terimi ortaya çıkmıştır. Zoonozlar veya Zoonotik Enfeksiyonlar; çoğunlukla hayvanlardan insanlara, kısmen insanlardan hayvanlara bulaşan ve hem hayvanlarda ve hem de insanlarda benzer klinik bulgulara yol açan hastalıklara verilen addır. Günümüzde tanımlanmış 250’ye yakın zoonoz enfeksiyon etkeni mevcuttur. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre dünyadaki insan ölümlerinin %20-25’i enfeksiyöz hastalıklardan kaynaklanmaktadır. İnsanlarda enfeksiyona sebep olan patojenlerinin %61’den fazlası zoonoz olduğu bilinmektedir. Yapılan araştırmalarda dünyada Covid-19 pandemisi öncesinde her yıl 2.5 milyar insan zoonotik hastalığa yakalanmakta ve bunların 2.7 milyonu ölmektedir. Günümüzde, ülkeler arası dolaşımın kolay olması zoonoz hastalıkların taşınmasını kolaylaştırmaktadır. Bununla birlikte Covid-19 pandemisi de zoonoz hastalıkların insan sağlığı için ne denli büyük bir tehdit olduğunu göstermiştir. Uluslararası ölçekte son verilere göre Covid-19 kaynaklı vaka sayısı 510 milyona ve vefat sayısı da 7 milyona ulaşmıştır” ifadelerinde bulundu.

“Aşı, koruyucu hekimliğin en başarılı önlemi”

Uzm. Vet. Hekim Cüneyt Özer, aşının bireyin sağlık hakkının temel bir bileşeni olduğunu ve koruyucu hekimliğin en başarılı önlemlerinden olduğunu dile getirdi. Tüm dünyada aşı ile önlenebilir hastalıkların rutin aşı programları ile büyük ölçüde azaltıldığını vurgulayan Özer, aşılama yoluyla dünyada her yıl 2-3 milyon insanın zoonoz ve diğer enfeksiyöz hastalıklardan ölmesinin engellendiğini ifade etti.

“En önemli çözüm yolu kısırlaştırma”

Sokak hayvanları deyimini doğru bulmadığını aktaran Özer, sahipsiz hayvan olarak tabir edilmesinin doğru olacağını söyledi. Bu canlıların da insanlar gibi yaşama hakkı olduğunu belirten Özer, 5199 sayılı kanuna göre bulunduğu alandan alınan hayvanların gerekli kısırlaştırma işlemleri yapıldıktan sonra alındığı yere tekrar bırakılmak zorunluluğu bulunduğunu dile getirdi. Özer, kısırlaştırma veya kastrasyon işleminin zamanla popülasyonda azalmaya neden olacağını ve bu sorunu ortadan kaldıracağını, başka bir çözüm yolunun mevcut olmadığını ifade etti.

“Tek sağlık yaklaşımı önem kazandı”

Tek sağlık kavramı hakkında da bilgi veren Özer, “Tek sağlık, 150 yıl önce dile getirilse de ancak 2000’li yılların başında dünyada önemi anlaşılmıştır. Covid-19 pandemisi bizlere bir kez daha gösterdi ki karmaşık sağlık sorunlarının vazgeçilmez adresi ve insan sağlığı, hayvan sağlığı ve çevre sağlığı sorunlarının kesişim noktası olan ‘Tek Sağlık’ yaklaşımı ile zoonotik hastalıklarla doğru ve etkileyici yöntemlerle mücadele edilebilir. Zoonotik hastalıkların halk sağlığı üzerine etkilerini azaltmak ve yayılışını kontrol altına almak için beşeri hekimliğin ve veteriner hekimliğin ortak hedefler doğrultusunda belirlenen politikaların yürütülmesi için koordineli olarak çalışması gerekliliği bütün dünyada kabul görmüştür” şeklinde konuştu.

“İnceleme ve araştırmaya meraklı olmalılar”

Veteriner hekimlik mesleğini tercih etmek isteyen gençlere tavsiyelerde bulunan Özer, inceleme ve araştırmaya meraklı olmaları, iyi bir şekilde gözlem yapabilmeleri, fen bilimlerine ilgili olmaları, hayvanları sevmeleri, hızlı ve doğru bir şekilde karar verebilmeleri, çözüm odaklı, sabırlı, dikkatli, düzenli ve sorumluluk sahibi olmaları gerektiğini ifade etti. Özer, yerli aşı TURKOVAC’ı geliştirerek ülkemizin ve insanlığın hizmetine sunan Prof. Dr. Aykut Özdarendeli’nin de bir veteriner hekim olduğunu da sözlerine ekledi.