Page 12 - 8. GÜN (11-17-mart-2019)

4 Bin Yıldır

Konuşulan

Sayı: ‘Pi’

Pi sayısı, irrasyonel matematik sabitidir ve her yıl 14 Mart’ta
Pi Günü olarak kutlanmaktadır. Nedeni ise Amerikan tarih
formatında bu günün 3/14 olarak yazılmasıdır.

Kocaeli Üniversitesi Rektör Yardımcısı ve Eğitim Fakültesi Dekanı
Prof. Dr. Ahmet Küçük, 14 Mart Dünya Pi Günü kapsamında
açıklamalarda bulundu. Prof. Dr. Küçük, Pi sayısının matema-
tik, fizik ve mühendislik ile ilgili pek çok alanda kullanılan bir
sabit olduğunu belirterek, “Pi sayısı, dairenin çevresinin, çapa
bölümü ile elde edilen irrasyonel bir matematik sabiti olarak
bilinir. Pi sayısı 4 bin yıldır konuşulan bir sayıdır. Pi sayısına
ilk olarak M. Ö. 1650 yılında Antik Mısır’da yazılmış olan Rhind
Papirüsü’nde rastlanmıştır. Bugünkü kullandığımız Pi sayısı
değil, ona yakın bir sayı olarak dairenin çevresinin, çapa
bölümü 256/ 81 bu da yaklaşık 3,1605 olarak kullanılmıştır. M.
Ö. 200’lü yıllarda ise Archimedes bu sayının, 3 tam 1/7 ile 3
tam 10/71 sayısı arasında olduğunu bulmuştur. Sonlu bir sayı
gibi gözüküyor ama bugün kullandığımız Pi sayısının virgülden
sonraki haneleri sonsuza kadar gidiyor.“ ifadelerini kullandı.

Pi sayısının merak edilen bir serüven olduğunu kaydeden Prof.
Dr. Küçük, “5. yüzyılda Çin’li Matematikçi Tsu Ch’ung, dairenin
içerisine yaklaşık 25 bin kenarlı bir çokgen çizerek, tüket-
me yöntemi ile elde ettikleri 355/113 değeri yaklaşık olarak
3,1415929’ a denk gelmektedir ve bin yıldan uzun bir süre
kimse bundan daha iyi bir değer bulamamıştır. 1200’lü yıllarda
İtalyan Matematikçi Leonardo Fibonacci, yine bu sayıya çok
yakın 3,1418 olarak buldu. Ama Pi sayısının serüveni bitmedi.
Asyalılar ise Pi sayısını uzun süre √10 olarak kullandı. Pi sem-
bolünü ilk kez 1650’lerde İngiliz Matematikçi William Oughtred
kullandı. Bugün kullandığımız Pi sembolü Yunanca çevre keli-
mesinin ilk harfi olan “Π” den gelmektedir. Pi’nin gizemi merak
edilmeye devam ediyor. Şuana kadar onların kullandığı Pi’ler
hep sonluydu ve virgülden sonraki o sayı nerede duruyor,
içinde hangi örüntüler var, sayı ile ne anlam ifade ediliyor bu
sorular matematikçileri hep düşündürüyordu.“ diye konuştu.

Prof. Dr. Ahmet Küçük, Amerikan Fizikçi Larry Shaw’ın 1988
yılında ilk kez Pi Günü’nü kutladığını ve bu şekilde dünyada
yaygınlaştığını belirterek, sözlerini şöyle tamamladı:

“Türkiye’de 2007 yılında ilk kez Pi Günü kutlandı. Pi sayısı
pek çok mühendislik hesaplarımızda olmazsa olmazımızdır.
Virgülden sonrası insanlarda merak uyandırır. Genel olarak
kalıplaşmış bir şekilde Pi’yi 3 olarak alınmasını söylüyorlar.
Ama mühendislik hesapları işin içine girdiği zaman büyük ça-
plarda mühendislik hataları yapılabilir. Bizim öğrencilerimiz
9 virgülden sonra 2 ya da 3 hane alırken mühendisler bunu 7-8
haneye kadar kullanabiliyor. Fizikçiler ise 15-20 haneye kadar
kullanabiliyor. Hesaplamalar kolay olsun diye Pi’yi genelde
3 almışlardır ama bugün Pi 3 değil 3,14159665398979… bu
şekilde sonsuza kadar gidiyor. Pi merak edilen bir serüvendir.
Ben bu serüvenin hiç bitmemesini diliyor, 14 Mart Dünya Pi
Günü’nü de kutluyorum.“