Ukrayna ve Gürcistan iki yeni kıyıdaş devlet olarak ortaya çıkmıştır. Karadeniz jeopolitiği bu şekilde; Rusya, Ukrayna, Romanya, Bulgaristan, Türkiye ve Gürcistan olmak üzere 6 devlet tarafından kıyıdaş konuma gelmiştir. Kıyıdaş devletlerin yanında Batı Balkanlar, Yunanistan, Moldova, Azerbaycan ve Ermenistan'ı da içeren "Geniş Karadeniz" tanımı ortaya çıkmıştır. Rusya ve Ukrayna arasındaki sorunlar, Ukrayna'nın bağımsızlığını kazanması ile başlamıştır. Rusya, hiçbir zaman Kırım Yarımadası ve Sivastopol üzerindeki Ukrayna egemenliğini kabullenememiş, Ukrayna'yı daima anavatanının bir toprağı olarak algılamıştır. Bağımsızlık sonrası Ukrayna, Rusya'nın milli güvenliği ve savunması acısından önemli bir ülke konumuna gelmiştir. Soğuk Savaş sonrası Karadeniz'de yeniden nüfuz kazanmak isteyen Rusya, Kırım'ın egemenliğini tekrar kazanmayı politik bir hedef olarak benimsemiştir. Rusya, 1994'te imzalanan Budapeşte Anlaşması ile Ukrayna'nın Kırım üzerindeki egemenliğini kabul etmiştir. Fakat Şubat 2014'de Yanukovic'in devrilmesinden sonra Budapeşte Anlaşması'na aykırı olarak Kırım'ı işgal ve ilhak etmiştir. Kırım'ın ilhakı ile Rusya, Karadeniz'de stratejik üstünlüğü yeniden elde etmiş, Sivastopol'deki deniz ussunu ele geçirmiş, Akdeniz'e deniz gücü intikal ettirebilme ve Akdeniz'de daimi deniz gücü bulundurabilme yeteneğini kazanmıştır. Ayrıca, Rusya Kırım'ı ilhak etmek suretiyle hava kuvvetlerinin operasyon alanını Karadeniz'in batısına genişletmiştir. Kırım'ın Mart 2014'de işgal altında gerçekleşen referandum sonuçlarını Türkiye tanımamıştır. Kırım'ın ilhakı, Karadeniz'de enerji rekabetini değiştirmiş ve önemli sonuçlar ortaya çıkarmıştır. Rusya'nın Kırım'ı ilhak etmesinden sonra Ukrayna'nın doğu ve güney bölgesinde ayrılıkçı unsurlar Rusya tarafından desteklenmiş ve bu durum bölgedeki istikrarsızlığı daha da artırmıştır. ABD'nin Karadeniz'de askeri varlığına süreklilik kazandırmak istemesi ve Rusya'nın bölgedeki ayrılıkçı unsurları desteklemesi, önümüzdeki yıllarda bölgedeki gerilimi tırmandırabilecek iki temel faktör olacaktır. Karadeniz'deki güç dengelerinin Rusya lehine geliştiği bu donemde Türkiye'nin gelişmeleri dikkatle izlemesi gerekmektedir. Türkiye'nin öncülüğünde 1992'de kurulan Karadeniz Ekonomik İşbirliği Teşkilatı, bölgedeki uyuşmazlıklarda etkinliğini artırmalıdır. Ayrıca Karadeniz Donanma İşbirliği Görev Grubu (Blackseafor) da bölgedeki tehditlere yönelik ortak güvenlik anlayışının gelişmesini sağlayabilmek için daha etkin olmalıdır. Türkiye, Karadeniz'in açık denizlere ulaşımını sağlayan boğazlara sahiptir. Karadeniz'de en uzun kıyı hattına ve en büyük deniz yetki alanına sahiptir. Türkiye, Karadeniz'de Avrupa-Atlantik güvenlik sistemi ile Rusya arasındaki rekabetin tarafıdır ve olmaya devam edecektir. Karadeniz'deki enerji rekabetinde geçiş ülkesidir. Hazar Havzası'ndaki petrol ve doğal gazın Anadolu'ya ve Avrupa'ya taşınmasını sağlayan projeleri daima desteklemektedir. Karadeniz'de keşfedilen enerji kaynakları ile enerji nakil hatları bölgenin jeostratejik ve jeoekonomik önemini artırmaya devam etmektedir. Ukrayna Krizi ise, Karadeniz'in jeopolitik önem ve önceliğini daha da artırmaktadır. Bu düşüncelerden hareketle Ukrayna'da yaşanan gelişmeleri daha ayrıntılı irdeleyebilmek, Kırım'ın ilhakını inceleyebilmek, Kırım'ın ilhakı ile Karadeniz'de ortaya çıkan gelişmeleri değerlendirebilmek için "Uluslararası Politika'da Ukrayna Krizi" isimli eserin yayınlanması kararlaştırılmıştır. Bu eser, Aralık 2013'ten bu yana devam etmekte olan "Ukrayna Krizi" hakkında Türkiye'de yayınlanmış ilk akademik kitap olma özelliği taşımaktadır. Eserin hazırlanmasına yazdıkları bölümler ile Aslıhan Anlar, Atilla Sandıklı, Artyom Litovchenko, Burak Şakir Şeker, Büşra Ural, Caner Sancaktar, Cem Karadeli, Çağla Gül Yesevi, Deniz Genç, Elnur İsmayılov, Erdal Düzdaban, Erdem Kaya, Fatma Aslı Kelkitli, G. Pınar Erkem Gülboy, Gizem Bilgin Aytaç, Işık Kuşcu, Mehlika Ozlem Ultan, Mehmet Sadi Bilgic, Metin Aksoy, N. Verda Özyer, Olena Muradyan, Sertif Demir, Sezin İba Gürsoy, Tuğçe Varol Sevim, Ufuk Cerrah, Yaser Ahmedov ve Zhaleh Abdi katkı ve destek sağlamışlardır. Eserin önemli bir eksikliği giderebileceği, araştırmacılara, uluslararası ilişkiler uzmanlarına ve konu üzerinde çalışanlara çok yararlı olabileceği değerlendirilmektedir.
Kocaeli Üniversitesi
basın ve halkla ilişkiler
iletişim
bilgi edinme birimi
fotoğraf
grafik/tasarım
halkla ilişkiler ve tanıtım
E-GAZETE
Haber Merkezi
Uluslararası Politikada Ukrayna Krizi Kitabı Yayınlandı
Editörlüğünü Prof. Dr. Hasret Çomak, Doç. Dr. Caner Sancaktar ve Yrd. Doç. Dr. Zafer Yıldırım'ın yürüttüğü "Uluslararası Politikada Ukrayna Krizi" isimli eser, BETA tarafından (Yayın No.: 3170, İşletme-Ekonomi Dizisi: 687, ISBN: 978-605-333-198-8) yayınlanmıştır. Kitap 590 sayfa olup, 24 özgün eserden oluşmuştur. Günümüzde Rusya destekli ayrılıkçı hareketlerden kaynaklı çatışmalar, Karadeniz'in güvenliğini tehdit etmeye başlamıştır. Özellikle Gürcistan'ın Güney Osetya, Abhazya ve Acaristan bölgeleri ile Ukrayna'nın Kırım ve Moldova'nın Transdinyester bölgesi önemli kriz alanlarıdır. SSCB'nin dağılması ile Karadeniz'de Bulgaristan ve Romanya bağımsız hareket etmeye başlamış,